Isak Denissen-Blixen en Kuki Gallmann

Beleefd op zondag 5 mei 2024 in LDC Veltershof, Veldegem : Karen Blixen en Kuki Gallmann

Net als vorige keer bij Maria Dermoût en Thilly Weissenborn leerden we door Bart Madou op 5 mei jl. twee figuren kennen wiens leven zich grotendeels in de tropen afspeelde of zelfs nog afspeelt. De Deense schrijfster Karen Denissen en de Italiaanse schrijfster Kuki Gallmann vonden een thuis in Kenia, Afrika.

Karen Denissen die na haar huwelijk met baron Bror Blixen als Karen Blixen door het leven ging, vertrok op negentienjarige leeftijd naar Kenia waar het koppel een koffieplantage uitbaatte, wat niet echt een goed idee was aangezien de plantage voor de teelt van koffie te hoog lag. Over haar verblijf in Afrika schreef zij een boek Out of Afrika, vertaald als Een lied van Afrika. Na haar dood werd een film gemaakt in de regie van Sydney Pollack, zogenaamd gebaseerd op het boek, maar die er zeer van afweek.

Voor haar vertrek woonde Karen Blixen op Rungstedlund ten noorden van Kopenhagen, waar ze ook geboren was en zou sterven. Een lied voor Afrika is een autobiografisch verslag van haar belevenissen in en rond de plantage. Het bestaat uit talrijke anekdotes waarin zij met veel respect voor ‘haar Kikoejoes’ allerlei voorvallen aanhaalt. In Kenia maakt zij ook kennis met** Denys Finch-Hatton**, een Engels aristocraat en avonturier. Zij worden verliefd maar in haar boek vind je daar geen spoor van terug, terwijl de film slechts op deze liefdesband focust. Als in 1931 de koffieoogst mislukt en de prijzen wereldwijd instorten, is barones Blixen genoodzaakt haar farm van de hand te doen, in datzelfde jaar stort Denys neer met zijn vliegtuig en sterft.

Totaal berooid kan ze weer bij haar moeder in Rungstedlund gaan inwonen, waar ze nog dertig jaar van haar leven zal doorbrengen. Ze schrijft daar ook verschillende verhalen die samen met Out of Africa opgemerkt worden door de Amerikaanse literaire wereld en zelfs door het comité van de Nobelprijs, maar die prijs heeft zij nooit gewonnen, daar staken onder meer Albert Camus en Boris Pasternak een stokje voor. In Rungstedlund beleeft zij nog een late liefdesaffaire met de dertig jaar jongere dichter Thorkild Bjørnvig. Op het einde van haar leven roept zij nog de Rungstedlund Foundation in het leven. Karen Blixen ligt begraven op het domein van Rungstedlund.

De tweede schrijfster die besproken werd was Kuki Gallmann, Italiaanse van geboorte. Als er iemand veel leed en pijnen heeft doorstaan, dan is zij het wel. Nog in Italië werd zij slachtoffer van twee ernstige auto-ongevallen, waardoor zij een drie jaar lange revalidatieperiode heeft moeten doorlopen. Anderzijds, dat tweede ongeval was er de oorzaak van dat zij later met Paolo, de chauffeur van de auto, getrouwd is

Uit een eerste huwelijk had zij al een zoon Emanuele of Ema. Rond beide mannen (‘mijn mannen’) heeft zij een prachtig boek geschreven Ik droomde van Afrika (I dreamed of Africa) dat net als bij Out of Africa verfilmd werd. Het is eveneens een autobiografisch relaas van haar eerste jaren in Kenia, waar Paolo en zij een zeer uitgestrekt domein kochten en dit als wildreservaat inrichtten. Als op een nacht Paolo overvallen wordt, dringt hij erop aan om een kind te verwekken bij Kuki. Zij geraakt inderdaad spoedig in verwachting en Paolo bestelt een wieg in de vorm van een typische lokale kano. Als hij die wieg gaat halen in Mombassa wordt hij op de terugweg aangereden en breekt zijn nek. Hij wordt begraven in de tuin van Kuki. Een paar maanden later wordt Sveva geboren. Intussen groeit Ema op, maar voelt zich aangetrokken tot een wel speciale maar zeer gevaarlijke hobby, slangen met name. Hij bestudeert ze, verzamelt ze in een echte slangenkuil achteraan de tuin. En wat moest gebeuren, gebeurde ook: hij werd gebeten door een pofadder, hij slaagde er nog in tot bij zijn moeder te strompelen, maar sterft in haar schoot. Zijn graf wordt naast dat van Paolo gegraven. Op beide graven plantte Kuki een koortsboompje, beide boompjes zijn inmiddels al grote bomen geworden.

Intussen woont Kuki, nu 81 jaar oud, met haar dochter Sveva op de farm. Vooral door de negatieve effecten van de klimaatverandering (droogte, woestijnvorming enz.) komt er meer druk op het reservaat: boeren die hun vee willen laten grazen in het gebied, maar ook stropers en veedieven teisteren het land, zij hebben het gemunt op het wild, voornamelijk op neushoorns en olifanten voor het ivoor. Kuki werd zelf tot tweemaal toe beschoten door bandieten en raakte daarbij zwaargewond. Vandaag de dag moet zij de hulp van het leger inroepen om het reservaat te beschermen. Ook Kuki Gallmann heeft een stichting in het leven geroepen, de Gallmann Memorial Foundation, met als doel de natuur te beschermen, en daarnaast zijn er verschillende initiatieven opgezet om de vreedzame samenleving in de streek te bevorderen. Sveva en haar man zetten het levenswerk van Kuki nu verder.

Bijlage van zondag 5 mei 2024