De schoonheid:

Beleefd op zondag 9 februari 2025 in LDC Veltershof, Veldegem : De Schoonheid

De lezing van Stéphane Symons op zondag 9 februari 2025 bestond uit drie delen. In het eerste deel had hij het over de twee fundamentele opvattingen over schoonheid in de Westerse geschiedenis.Om te beginnen, het klassieke ideaal van de schoonheid, het voor-moderne ideaal van de Griekse Oudheid en de middeleeuwen, waarbij schoonheid te maken heeft met perfectie, met transcendentie, een opvatting die trouwens tot op vandaag nog relevant is, maar niet meer de enige opvatting natuurlijk. Schoonheid is daar een eigenschap van een fenomeen, een voorwerp iets buiten ons. Schoonheid is autonoom en heeft te maken met twee andere idealen, te weten goedheid en waarheid. Maar vanaf vooral Immanuel Kant wordt schoonheid als iets subjectiefs gezien, iets dat te maken heeft met ervaring, met gevoel, schoonheid wordt dan een ‘belofte van geluk’ zoals Stendhal het uitdrukte.

In een tweede deel ging Symons in op de vaststelling dat vanaf de XXste eeuw, kunstenaars met een negatieve kijk op schoonheid naar buiten kwamen, omdat zij vonden dat ze de realiteit moesten weergeven zoals die ook is en die wereld was op dat ogenblik niet echt mooi: industriële revolutie, sociaal onrecht, kolonisatie en dan de wereldoorlogen met de kampen. Zo bijvoorbeeld de film Pantserkruiser Potemkin, het gedicht Todesfüge van Paul Celan, het Joods museum van de architect Liebeskind in Berlijn… Schoonheid wordt ook vervangen door het sublieme. Subliem is iets anders dan mooi, schoonheid schenkt ons plezier, is aangenaam, subliem is ook aangenaam maar heeft altijd iets van onbehagen, van verwarring in zich. Denk aan de doeken van Barnett Newman. Symons had het ook nog even over zogenaamde abjecte kunst (Hermann Nitsch, Wim Delvoye, Cindy Sherman).

In het derde deel zien we hoe de schoonheid in de XXIste herontdekt werd in de hedendaagse kunst. Neem nu de recente (kleurrijke) biënnales van Venetië, de vele, ook erg kleurrijke, abstracte werken van vrouwen en niet-westerse kunstenaars, (vrouwelijke) textielkunst, de zonnegod van de Fin Olafur Eliasson in Tate Gallery te Londen, het werk van Francis Alÿs…

De conclusie was dan ook: de zoektocht naar schoonheid is iets diep menselijks, iets universeels en van alle tijden.

Hier heb je de link naar de video van Francis Alÿs “Children’s Game #19: Haram Football” uit 2017, waarin kinderen en tieners een statement maken door voetbal te spelen zonder bal. Twee jaar eerder werden 13 jongens geëxecuteerd door IS, omdat ze een voetbalwedstrijd tussen Irak en Jordanië hadden bekenen op TV.